اختلال بیش فعالی کودکان
گاهی والدین از پریدن، جنب و جوش و شیطنتهای فرزند خود مخصوصاً در مهمانیها گله مند میشوند…
و برای توصیف کودک خود از جمله ی معروف (از دیوار راست بالا میرود) استفاده میکنند.
آنها میگویند اگر از کودک بخواهیم برای لحظاتی بنشیند یا نقاشی بکشد، اصلاً به حرف ما گوش نمیدهد و بیشتر از قبل ما را ناامید میکند!
دلیل این جنب و جوشهای بیش از اندازه چیست؟!
آیا میتواند منشأ یک اختلال باشد؟
اگر شما پدر مادر عزیز هم با اینگونه مسائل دست و پنجه نرم میکنید؛ پیشنهاد میکنم در ادامه این مقاله آموزشی با ما همراه باشید.
در این مقاله میآموزیم:
1_ اختلال بیش فعالی (ADHD ) چیست ؟
2_ آیا کودک ما شیطنت میکند، یا بیش فعال است؟
3 _ چه عواملی باعث بیش فعالی میشوند؟
4_ ۱۸ سوالی که به ما در تشخیص یک کودک بیش فعال کمک میکند.
5_ چگونه میتوان اختلال بیش فعالی را درمان یا کنترل کرد؟
اختلال بیش فعالی یک اختلال روانپزشکی است که باعث بروز واکنشهای تکانشی، اختلال در یادگیری و فعالیتهای فیزیکی بیش از اندازه میشود.
اختلال نقص توجه بیشتر در کودکان تشخیص داده میشود.
کودکان (ADHD) در سه زمینه مشکل دارند:
1 تمرکز و توجه ندارند
2 بیش فعال هستند
3 تکانشگری دارند
علت های بیش فعالی چیست ؟
یافتههای موجود حاکی از آن است که علت ADHD عمدتاً منشأ ژنتیک دارد. همچنین عوامل عصبی، شیمی، فیزیولوژی و عوامل رشدی و روانی اجتماعی هم میتوانند در این اختلال اثر داشته باشند.
کمبود اکسیژن موقع تولد، وزن کم، مصرف الکل و سیگار مادر هم تاثیر بسزایی در ایجاد اختلال بیش فعالی دارد.
چگونه میتوانیم تشخیص دهیم که کودک ما شیطنتهای مختص به سن خودش را انجام میدهد یا یک کودک بیش فعال است؟!
برای تشخیص کودک بیش فعال، ۱۸ سوال یا همان علائم مربوط به این اختلال طراحی شده است.
لازم به ذکر است که ۹ سوال در زمینه تمرکز و توجه،
۶ سوال در زمینه بیش فعالی و ۳ سوال آن در مورد تکانشگری میباشد.
کافیست از ۹ سوالی که در زمینه تمرکز و عدم توجه پرسیده می شود، ۶ مورد از آن در مورد فرزند شما صدق کند و مثبت باشد و هیچ نشانه ی دیگری از خود بروز ندهد آن وقت احتمال اینکه فرزند شما دارای نقص توجه باشد، وجود دارد.
سوالات و علائم مربوط به کمبود توجه :
۱. به دستورات جزئی توجه کامل ندارد و اشتباهاتش از روی بیدقتی است ؟
۲. تمرکز مداوم نداشته و در حفظ توجه مشکل دارد ؟
۳. این احساس را به دیگران منتقل میکند که گوش نمیدهد ولی در واقع توجه ندارد ؟
۴.ممکن است در والدین هم این احساس را ایجاد کند که لجبازی میکند ؟
۵.در سازمان دادن کارها و برنامهریزی مثل آماده کردن وسایل مدرسه مشکل دارد؟
۶.اغلب قادر نیست دستورالعملها را دنبال کند و نمیتواند تکالیفش را تمام کند ؟
۷. از کارهایی که توجه مداوم بخواهد ، مثل درس خواندن و انجام تکالیف مدرسه دوری می کند؟
۸.وسایلش را جابه جا میگذارد یا گم میکند و اصلاً یادش نمیآید که کجا گذاشته است؟
۹.به سرعت حواسش با محرکهای محیطی پرت میشود و نمیداند معلم چه تکلیفی به او داده است ؟
سوالات و علائم بیش فعالی :
1.ممکن است اغلب سر جایش وول بخورد یا جابه جا شود؟
2.اغلب جایش را در کلاس و هر جایی که انتظار نشستن میرود ترک میکند؟
3.زیاد میدود یا در مکانهایی که متناسب نیست بالا و پایین میپرد؟
4.برایش مشکل است که در فعالیتهای لذت بخش، آرام و با صدای آهسته شرکت کند؟
5.اغلب در حال حرکت است و طوری رفتار میکند که انگار یک موتور درونش روشن است؟
6.احساس می کنید کودک شما اغلب پرحرف است؟
سوالات و علائم تکانشگری :
1.بدون فکر و تامل، عمل میکند و قبل از اینکه سوال تمام شود جواب میدهد؟
2.اغلب در انتظار کشیدن و صبوری کردن مشکل دارد؟
3.صحبت یا فعالیت دیگران را قطع می کند؟
باید توجه داشته باشید که اگر از تمامی نشانههای بیش فعالی و تکانشگری که بالاتر ذکر شد، کودک شما فقط ۶ نشانه را داشته باشد یا جواب شما به ۶ سوال مثبت باشد می توان گفت دچار بیش فعالی و تکانشگری است.
اما اگر از کل ۱۸ سوالی که مطرح شده، ۶ مورد از علائم را داشته باشد او مبتلا به ADHD است.
در چه مکانهایی ممکن است کودک علائم بیش فعالی خود را نشان ندهد؟!
_محیط هایی که ساختارمند هستند، مانند
سر کلاس درس معلمی که قاطع و جذاب است.
_ محیطی که تنوع در آن زیاد است.
_فعالیتهایی که برایش جالب است مثل بازی با موبایل، تبلت و…
_در مکانهایی که کودک مرتب پاداش میگیرد و تشویق میشود.
_کارهایی که باید با غریبهها انجام بدهد و توجه بیشتری میخواهد.
چگونه میتوان اختلال بیش فعالی در کودکان را درمان کرد؟
__ همکاری با روانشناس متخصص برای کار در عملکردهای مختل شده.
__آموزش مدیریت رفتاری کودک به والدین.
__تطبیق محیط آموزشی با کارکردهای اجرایی کودک.
__اصلاح فرزند پروری (در صورت مشکل)
و در انتها ممکن است در کنار مشاوره به دارو درمانی هم نیاز داشته باشد که در این مورد حتما باید با روانشناس مربوطه مشورت کنید.
✍️خانم بهناز حسینی
[فوق لیسانس روانشناسی _ استاد دانشگاه]